PKO Zabezpieczenia Emerytalnego czy NN Perspektywa – które IKE lub IKZE z funduszami cyklu życia wybrać?

Dwa duże towarzystwafunduszy inwestycyjnych, PKO TFI oraz ING TFI (od 21 lipca 2015r. NN Investment Partners TFI) mają w swojej ofercie fundusze cyklu życia. Chodzi o subfundusze PKO Zabezpieczenia Emerytalnego oraz ING Perspektywa (od 21 lipca 2015r. NN Perspektywa). Tak się składa, że obie propozycje są na rynku od 2012 roku oraz można je nabywać na rachunkach IKE i IKZE. To sprawia, że aż proszą się o szczegółowe porównanie!

PKO TFI prowadzi pięć subfunduszy PKO Zabezpieczenia Emerytalnego zorientowanych na osiągnięcie celów inwestycyjnych do lat 2020, 2030, 2040, 2050 oraz 2060. NN Investment Partners TFI udostępnia sześć funduszy cyklu życia NN Perspektywa z celem ustawionym na 2020, 2025, 2030, 2035, 2040, 2045. Sztandarowym produktem PKO TFI związanym z tymi funduszami jest tzw. Pakiet Emerytalny. Sztandarowymi produktami NN Investment Partners TFI do długoterminowego oszczędzania są IKE Plus oraz IKZE Plus.

W którym towarzystwie korzystniej oszczędzać w funduszach cyklu życia przez IKE i IKZE? Proponuję przyjrzeć się przede wszystkim opłatom, wynikom od 2013 oraz obecnej strukturze aktywów.

a) mieszane i zdywersyfikowane– na inwestycję składają się zarówno aktywa udziałowe, jak i dłużne, polskie i zagraniczne,

b) z jasnym celem– automatycznym dostosowywaniem aktywów i poziomu ryzyka do wieku klienta,

c) zarządzane– klient nie decyduje o składzie swojego portfela, wybiera tylko gotowe rozwiązanie powiązane z jego profilem ryzyka, szczególnie z wiekiem,

d) fundusze funduszy– w skład funduszy cyklu życia wchodzą inne fundusze inwestycyjne (więcej na ten temat)

Główne założenia funduszy cyklu życia są następujące:

- im dłuższy jest nasz horyzont inwestycyjny, tym większą część inwestycji powinny stanowić aktywa o wyższym potencjale wzrostu, ale i zmienności (akcje),

- w miarę zbliżaniasię do daty końcowej inwestycji, coraz większą częścią inwestycji powinny stawać się aktywa o niższym potencjale wzrostu, ale i zmienności (obligacje)

Czyli priorytetem w funduszach cyklu życia nie jest maksymalizowanie stóp zwrotu dzięki próbom wyczucia rynku (tzw. market timing), tylko systematyczne prowadzenie inwestycji w odniesieniu do horyzontu inwestycyjnego. Obecna sytuacja na rynkach nie jest pierwszym priorytetem. Co o tym sądzę?

Podoba mi się to! To podejście, które stawia na jasny, przejrzysty i rozsądny proces inwestycyjny, a jego wdrożenie przenosi na towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Nie oznacza to, że wyniki funduszy cyklu życia są gwarantowane. Oznacza to tylko tyle, że inwestycja oparta jest o przemyślane zasady (których korzenie znajdują się m.in. w badaniach wybitnych ekonomistów). To podwyższa prawdopodobieństwo osiągnięcia celów, szczególnie w porównaniu z jakimiś przypadkowymi, emocjonalnymi, kowbojskimi inwestycjami, z których „słynie” przeciętny Kowalski.

Innymi słowy, jeśli ktoś nie ma żadnego głębszego pomysłu na długoterminowe oszczędzanie za pomocą funduszy inwestycyjnych, fundusze cyklu życia to jedna z rozsądnych, bezobsługowych propozycji właśnie dla niego.

W przeszłości pisałem już o funduszach cyklu życia, w tym o funduszach NN Perspektywa (wtedy ING Perspektywa) oraz Pakiecie Emerytalnym PKO TFI. Nie jestem wobec nich bezkrytyczny, ale uważam jest za rozsądny kompromis.

Uważam, że dla wielu oszczędzających połączenie IKE lub IKZE z funduszami cyklu życia jak najbardziej ma sens. Powtarzam – w przeciwieństwie np. do lokat bankowych – żadne fundusze nie gwarantują osiągnięcia w krótkim czy długim terminie jakichś nominalnych stóp zwrotu. Ich wyniki zależą w dużej mierze od rynków, które nie zawsze sprzyjają.

Ale wyniki, szczególnie w dłuższym okresie, zależą również bardzo mocno od procesu inwestycyjnego, jakim się kierujemy w trakcie życia inwestycji, np. alokacji między klasy aktywów i jej zmian.

Pod tym względem fundusze cyklu życia dobrze wpisują się w mechanizm długoterminowego oszczędzania (np. na emeryturę). W pierwszych latach, nasze oszczędności są niewielkie, a odległość od daty końcowej inwestycji jest bardzo daleka (np. 15-30 lat). Powinniśmy wykorzystać ten długi horyzont inwestycyjny i przeważać aktywa o większym potencjale wzrostu. Ich wycena będzie co prawda w krótkim okresie bardzo zmienna, ale:

a) nasze oszczędności będą wtedy i tak stosunkowo niewielkie,

b) wciąż będziemy mieli mnóstwo czasu, żeby „odpracować” ewentualne straty, również dzięki nowym oszczędnościom, za które kupimy (być może) tańsze aktywa,

Z kolei po kilkunastu czy kilkudziesięciu latach regularnego oszczędzania na naszym rachunku powinny znajdować się znaczące sumy. Odległość od daty końcowej inwestycji będzie już niewielka (np. 5 lat). Naszym celem na tym etapie powinno być chronienie naszego kapitału i przeważanie aktywów o niskiej zmienności. Ich potencjał wzrostu będzie ograniczony, ale:

a) nasze oszczędności będą już znaczące i ich ewentualna utrata miałaby fatalne konsekwencje,

b) nasze najbardziej produktywne lata będą już za nami, a więc czasu na „odpracowanie” ewentualnych strat oraz wygenerowanie nowych oszczędności będzie niewiele

IKE i IKZE to właśnie konstrukcje prawne stworzone z myślą o długoterminowym, regularnym akumulowaniu kapitału podczas produktywnych lat życia. Wokół tego zbudowane zostały ich najważniejsze zasady, np. roczne limity wpłat czy korzyści podatkowe powiązane z wypłatami po ukończeniu 60 (IKE) lub 65 (IKZE) roku życia.

Szczerze– nawet jeśli komuś z jakiegoś powodu nie podchodzą fundusze cyklu życia jako gotowe rozwiązanie (z czym nie mam żadnego problemu), powinien przynajmniej zastanowić się, czy portfel aktywów finansowych, który tworzy samodzielnie z myślą o odległej przyszłości, nie skorzystałby na elementach strategii cyklu życia.

Co prawdana swoim IKE Plus w NN Investment Partners TFI nie posiadam żadnego z subfunduszy NN Perspektywa, ale na moją inwestycję składają się zarówno fundusze akcji, jak i dłużne, rynku polskiego i zagraniczne, w proporcjach, które odpowiadają mojej tolerancji i zdolności podejmowania ryzyka na obecnym etapie życia. Całość jest bardzo stabilna, zmiany portfela w czasie rzadkie i – jeśli już – to ewolucyjne, a wyniki w pewnym zakresie przewidywalne. Różnica polega właściwie tylko na tym, że wiek nie jest dla mnie jedynym czynnikiem przy wyborze alokacji między klasy aktywów / subfundusze.

Przejdźmy do porównania Pakietu Emerytalnego z funduszami cyklu życia PKO Zabezpieczenia Emerytalnego z IKE Plus oraz IKZE Plus z funduszami cyklu życia NN Perspektywa. Proponuję przyjrzeć się następującym elementom:

a) jak działają te fundusze,

b) jakie mają aktywa,

c) jakie pobierają opłaty,

d) jakie mają wyniki,

e) jak działają Pakiet Emerytalny w PKO TFI oraz IKE Plus i IKZE Plus w NN Investment Partners TFI

PKO Zabezpieczenia Emerytalnego lokuje środki klientów w inne fundusze inwestycyjne PKO TFI, reprezentujące rynek polski i rynki zagraniczne. Nabywa jednostki kategorii I tych funduszy, od których nie jest pobierana opłata za zarządzanie dla towarzystwa, co zdecydowanie obniża koszty subfunduszy PKO Zabezpieczenia Emerytalnego.

Zresztą w ramach umów IKE i IKZE (w tym tzw. Pakietu Emerytalnego) PKO TFI stworzyło specjalną kategorię E jednostek funduszy PKO Zabezpieczenia Emerytalnego o obniżonej opłacie za zarządzanie (np. PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2060 pobiera normalnie 4% opłaty za zarządzanie w skali roku, a na rejestrach IKE i IKZE 1,5% w skali roku).

NN Perspektywa lokuje środki klientów w inne fundusze inwestycyjne NN Investment Partners TFI oraz w fundusze luksemburskie prowadzone przez spółkę z tej samej grupy kapitałowej. Również nabywa jednostki dla klientów instytucjonalnych o obniżonej opłacie za zarządzanie. Poza tym stosuje mechanizm zwrotu premii inwestycyjnej z funduszy źródłowych na rachunek funduszy NN Perspektywa, co jeszcze bardziej obniża faktyczne koszty.

W ramach umówIKE Plus i IKZE Plus NN Investment Partners TFI stworzyło specjalną jednostkę K o obniżonej opłacie za zarządzanie (np. NN Perspektywa 2045 pobiera normalnie 2,1% opłaty za zarządzanie w skali roku, a na rejestrach IKE i IKZE 1,55% w skali roku).

Generalna zasada brzmi: im dalej do daty docelowej funduszu, tym więcej akcji i aktywów zagranicznych. Im bliżej daty końcowej, tym więcej obligacji i aktywów polskich. Przejrzałem sprawozdania finansowe wszystkich funduszy cyklu życia PKO Zabezpieczenia Emerytalnego oraz NN Perspektywa na koniec 2014. Tak wyglądają ich aktywa w rozbiciu na aktywa udziałowe (akcje) oraz aktywa dłużne.

Wygląda na to, że PKO TFI zdecydowało się na bardziej jednoznaczną alokację między klasy aktywów w przypadku funduszy o najdłuższym oraz najkrótszym horyzoncie inwestycyjnym. NN Perspektywa 2020 wciąż posiada ok. 20% funduszy akcyjnych, PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2020 składa się wyłącznie z funduszy obligacji i pieniężnych. Z kolei NN Perspektywa 2045 wciąż posiada ok. 45% funduszy dłużnych, podczas gdy PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2050 oraz 2060 to w ok. 95% fundusze akcji.

To, że NN Perspektywa są bardziej zrównoważone niż PKO Zabezpieczenia Emerytalnego będzie widać w ich wynikach.

Przejrzałem również sprawozdania pod kątem rozbicia składników funduszu na aktywa polskie oraz aktywa zagraniczne. Składy portfeli są pod tym względem zaskakująco zbieżne. Wyjątkiem jest chyba tylko PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2020, który stawia w 100% na fundusze polskich obligacji, podczas gdy w NN Perspektywa 2020 wciąż 10% aktywów to fundusze rynków zagranicznych (akcyjne i dłużne).

W długim terminienajważniejsze są opłaty od aktywów w funduszach– jeśli ktoś planuje oszczędzać gdzieś przez lata, głównie na tym powinien się skupiać. Zebrałem informacje o opłatach za zarządzanie oraz opłatach bieżących w 2014 dla jednostek K funduszy NN Perspektywa oraz jednostek E funduszy PKO Zabezpieczenia Emerytalnego (niestety dla nich brak danych o opłatach bieżących w 2014, ale przypuszczam, że były wyższe od opłat za zarządzanie o mniej więcej tyle samo co w NN Perspektywa).

Zaskoczeniem jest dla mnie to, że na poziomie opłat za zarządzanie (i prawdopodobnie też na poziomie opłat bieżących) propozycja PKO TFI jest tańsza niż propozycja NN Investment Partners TFI. To fantastycznie, że ktoś robi IKE Plus i IKZE Plus prawdziwą konkurencję, jeśli chodzi o niskie koszty inwestowania.

Na szczególnewyróżnienie zasługują fundusze PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2050 i 2060, które są de facto globalnie zdywersyfikowanymi funduszami akcji z opłatami poniżej 2% w skali roku, jeśli nabywamy je w ramach umów o IKE i IKZE w PKO TFI. Nie spotkałem się z tańszym detalicznym funduszem inwestycyjnym o takim charakterze w ofercie polskich towarzystw.

Oba rozwiązaniadziałają od drugiej połowy 2012 roku. Mamy więc pełne wyniki za rok 2013 i 2014. Możemy też przyjrzeć się wynikom za bieżący rok do wyceny z 14 maja 2015.

Odważniejsza polityka funduszy PKO Zabezpieczenia Emerytalnego z długim horyzontem inwestycyjnym (od 2040 wzwyż) przekłada się na wyższe stopy zwrotu i wyższą zmienność wyników. Z kolei ultra defensywna polityka funduszu PKO Zabezpieczenia Emerytalnego z najkrótszym horyzontem (2020) przekłada się na najniższe stopy zwrotu. W tym roku funduszowi nie sprzyjają rosnące rentowności obligacji skarbowych (czyli spadające ceny), które stanowią 100% aktywów funduszu.

Fundusze NN Perspektywawydają się trochę „nudniejsze” ze swoją bardziej zrównoważoną alokacją między klasy aktywów, nawet w przypadku subfunduszy z bardzo krótkim i bardzo długim horyzontem inwestycyjnym. Ich wyniki są dzięki temu bardziej stonowane, mniej w nich ekstremalnych rezultatów.

Jednostki funduszy cyklu życia PKO Zabezpieczenia Emerytalnego można nabywać w ramach tzw. Pakietu Emerytalnego w PKO TFI. Składa się on z umowy o IKZE, IKE oraz zwykły rejestr funduszy. Wpłaty trafiają najpierw na rachunek IKZE, potem na rachunek IKE, a nadwyżki na zwykły rejestr. Można zdecydować się tylko na umowę o IKE lub umowę o IKZE, a nie na cały Pakiet Emerytalny.

Klient wybiera tylko jeden subfundusz cyklu życia i to na niego trafiają jego kolejne wpłaty. Może w trakcie trwania umowy zmieniać swoją decyzję. W roku ma prawo do dwóch bezpłatnych zamian (np. z PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2040 na PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2020), od kolejnych towarzystwo będzie pobierać opłatę w wysokości 3% wartości operacji. Nie ma opłat za nabycie jednostek.

Pierwsza wpłata na IKE i IKZE (lub w Pakiecie Emerytalnym) w PKO TFI to minimum 500zł. Kolejne to minimum 100zł. Nie jestem pewien, czy można otworzyć te rachunki przez internet, bez wizyty u dystrybutora. Nie wiem też, czy towarzystwo zapewnia dostęp do systemu transakcyjnego przez internet. Dwa ostatnie pytania wysłałem do TFI i oczekuję na odpowiedź.

Fundusze NN Perspektywarównież dostępne są przez IKE i IKZE. Sam posiadam IKE Plus w NN Investment Partners TFI – opisałem je kiedyś w szczegółach. IKE Plus i IKZE Plus to niezależne produkty – nie są powiązane żadnym „pakietem” i towarzystwo nie sugeruje, jak dysponować między nimi oszczędnościami.

Klient może posiadać na rachunku więcej niż jeden subfundusz NN Perspektywa. Ma również dostęp do innych funduszy towarzystwa NN Investment Partners, w tym rynków zagranicznych. Łącznie jest to 21 funduszy, w tym 6 funduszy cyklu życia. Realokacja środków między funduszami jest darmowa i nielimitowana. Nie ma opłat za nabycie jednostek. Wszystkie operacje można wykonać w internetowym systemie transakcyjnym. Przez internet możemy też założyć IKE Plus oraz IKZE Plus.

Pierwsza wpłata na IKE Plus i IKZE Plus w NN Investment Partners to minimum 50zł. Kolejne to również co najmniej 50zł.

Nie wiem, czy lepsze wyniki osiągną w przyszłości fundusze cyklu życia PKO Zabezpieczenia Emerytalnego czy NN Perspektywa. Wiem natomiast, że oba te rozwiązania oparte są o rozsądny i przewidywany proces inwestycyjny, którego często brakuje oszczędzającym w trakcie życia ich samodzielnych inwestycji. W opakowaniu IKE i IKZE oferują także bardzo konkurencyjne koszty na tle zwykłych funduszy parasolowych czy polis inwestycyjnych.

Wydaje mi się, że fundusze cyklu życia PKO TFI dla różnych horyzontów inwestycyjnych mają bardziej wyrazistą alokację między klasy aktywów. PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2050 czy 2060 to w gruncie rzeczy globalnie zdywersyfikowane fundusze akcji z opłatami poniżej 2% w skali roku, a PKO Zabezpieczenia Emerytalnego 2020 to w gruncie rzeczy zdywersyfikowany portfel polskich obligacji.

Subfundusze NN Perspektywa wyglądają na bardziej wyważone. Nawet NN Perspektywa 2020 zawiera spory komponent akcyjny, a NN Perspektywa 2045 spory komponent dłużny. To przełoży się na bardziej stabilne, ale zapewne niższe stopy zwrotu, szczególnie dla klientów o długim i bardzo długim horyzoncie inwestycyjnym.

IKE i IKZE w PKO TFI (w tym Pakiet Emerytalny) podobają mi się ze względu na konsekwencję. To gotowe rozwiązania, zarządzane, bez miejsca na zbyt wiele decyzji po stronie klienta. W Pakiecie Emerytalnym towarzystwo wskazuje nawet optymalny sposób zapełniania rachunków w trzecim filarze, najpierw IKZE, potem IKE. Trzeba docenić PKO TFI za to, że przedstawia jasną wizję długoterminowego oszczędzania i porządkuje dla klienta niemały chaos.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra.